«وسواس فکری» آتشفشان دوران کودکی

زهره یوسفی روانشناس بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا با بیان اینکه پیدایش وسواس در بزرگسالی مربوط به امروز و دیروز نمی‌شود و ریشه در سنین کودکی و نوجوانی افراد دارد، اظهار کرد: وسواس‌ها به دو دسته فکری و عملی تقسیم می‌شوند که فکرهای وسواسی همان افکاری هستند که در سر ما می‌گذرند و ممکن است برای ما مزاحم، تکراری و از همه مهم‌تر برای ما اضطراب‌آور باشد.

وی افزود: ریشه اعمال وسواسی در ذهن است و بیشتر این کارها اجبارگونه هستند و از فکر افراد سرچشمه می‌گیرد. بیماران این کارها را انجام می‌د‌هند تا اضطراب ناشی از افکار وسواسی در خودشان را کاهش دهند. این رفتارها در کوتاه‌مدت شاید باعث آرامش فکری آن‌ها شود؛ اما در بلندمدت باعث وسواس‌های شدید می‌شوند. از سری وسواس‌های عملی که می‌توان نام برد: آب و آب‌کشی، چک کردن وسیله‌هایی مثل شیر گاز و…

این روانشناس بالینی تصریح کرد: فکر‌های وسواسی برای ما تکراری، مزاحم، نا‌خواسته و اضطراب‌آورند.

یوسفی گفت: وسواس‌های فکری باعث ناراحتی فراوان و شدید، اختلال در روند زندگی روزانه و باعث گرفتن وقت افراد بیشتر از یک ساعت در طول روز می‌شود.

وی با اشاره به اینکه افرادی که دچار بیماری وسواس فکری هستند سه نوع بینش دارند، گفت: بعضی از این افراد بینش خوبی دارند و وسواس را در خود قبول دارند و بعضی دیگر از بیماران بینش ضعیفی دارند و دچار شک و تردید نسبت به بیماری و مشکل خود هستند، اما بعضی از بیماران اصلاً وسواس خود را قبول ندارند و اصطلاحاً دچار فقدان بینش هستند.

ریشه وسواس فکری در کودکی 

این روانشناس بالینی گفت: پیدایش وسواس در بزرگسالی مربوط به امروز و دیروز نمی‌شود و ریشه در سنین کودکی و نوجوانی افراد دارد.

وی با بیان اینکه وسواس فکری علت ژنتیکی ندارد و از والدین به فرزندان انتقال پیدا نمی‌کند، تصریح کرد: رفتار والدین در ابتلای فرزندان به وسواس بسیار تأثیرگذار است و از علل پیدایش وسواس فکری می‌توان به یادگیری مشاهده‌ای کودکان و همچنین بروز یک اتفاق همراه با بار روانی شدید اشاره کرد که باعث مستعد شدن ذهن برای پیدایش بیماری وسواس می‌شود.

یوسفی گفت: قبول نشدن در کنکور و یا شکست خوردن در یک رابطه عاطفی باعث آشکار شدن بیماری وسواس در بزرگ‌سالی می‌شود، دقیقاً مثل یک کوه آتشفشان که از دوران کودکی همراه بیمار بوده اما برای فوران نیاز به یک محرک داشته است.

این روانشناس بالینی خاطرنشان کرد: پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد احساس گناه در دوران کودکی باعث پیدایش وسواس فکری در بزرگ‌سالی می‌شود، این احساس گناه اطمینان نداشتن از انجام دادن درست یک کار یا رفتار است که می‌تواند از پدر و مادر، خواهر و برادر بزرگ‌تر و حتی از معلم مدرسه به کودک داده شود.

طول درمان وسواس وابسته به پیشرفت بیماری است

یوسفی درباره درمان وسواس گفت: افرادی که علائم وسواس را در خود می‌بینند به دنبال درمان نمی‌روند و سعی دارند خود را درمان کنند ولی شروع درمان در مراحل ابتدایی بیماری باعث کاهش بیماری و بهبود حال افراد می‌شود.

وی افزود: اولین مرحله درمان وسواس فکری آگاهی بیشتر افراد درباره بیماری خود است که با شرکت در کارگاه درمان یا خواندن کتاب‌هایی مثل خودیاری صورت می‌گیرد، اما اصلی‌ترین راه درمان وسواس فکری در اتاق درمان است که گاهی اوقات با جلسات روان‌درمانی بیماری فرد بهبود می‌یابد و گاهی اوقات به دلیل پیشرفت زیاد بیماری، حضور روان‌پزشک و تجویز دارو برای بیمار لازم است.

یوسفی ادامه داد: طول مدت دارودرمانی برای افرادی که دچار وسواس فکری هستند بستگی به پیشرفت بیماری آن‌ها دارد و گاهی طول درمان به دو سال و حتی تا پایان عمر نیز می‌رسد.

این روانشناس بالینی یادآور شد: جلسات روان‌درمانی با روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد؛ اما ابتدایی‌ترین روش درمان، روش ‌شناختی رفتاری است، همچنین بهترین، تجهیزترین و تأثیرگذارترین روش درمان حضور یک روان‌پزشک و روان‌شناس برای درمان فرد بیمار است.