«خلّاقیت در پژوهش» به کمک مرکز تحقیقات آمد؛
سد «قیزقلعهسی» با حضور رؤسای جمهور ایران و آذربایجان به بهره‌برداری رسید
سد «قیزقلعهسی» مهمترین پروژه آبی و مرزی کشور و بزرگترین طرح آبی مرزی شمال غرب کشور امروز بعد از بازدید رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان به بهره‌برداری رسید.
به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا، صبح امروز با حضور حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران و الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان سد «قیزقلعهسی» بزرگترین طرح آبی مرزی شمال غرب کشور به بهره‌برداری رسید و سد خداآفرین نیز همزمان با افتتاح این سد به بهره‌برداری نهایی رسید.
سد «قیز قلعه سی» به عنوان بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی در نتیجه رویکرد و سیاست تعامل همه جانبه با همسایگان از سوی دولت سیزدهم مورد بهره برداری رسمی قرار گرفته است. با افتتاح این پروژه ۲۰ ساله که با توان و دانش مهندسان ایرانی طراحی و احداث شده است هر دو کشور ایران و آذربایجان از دستاورد‌های اجرای این طرح مهم منتفع می‌شوند.
ازجمله مشخصات سد قیز قلعه‌سی، می‌توان به ۵۰۰ هزار متر مکعب حجم بتن‌ریزی، ۴۲ کیلومتر طول حفاری و تزریق و امکان تولید ۸۰ مگاوات برق اشاره کرد. با بهره‌برداری از سد قیز قلعه‌سی؛ حجم آب ذخیر شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت‌های آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲ میلیارد متر مکعب در سال تزریق خواهد شد و زمینه توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برق آبی فراهم می‌شود.
پروژه سد «قیزقلعهسی» در فاصله ۱۲ کیلومتری پایین دست سد خدا آفرین واقع شده و از نوع خاکی با هسته رسی با بدنه‌ای به حجم ۵.۱ میلیون مترمکعب است که در شمالی‌ترین مرز‌های ایران به‌طور مشترک با کشور جمهوری آذربایجان روی رودخانه مرزی ارس در ۱۹۶ کیلومتری پایین دست سد این رودخانه و ۲۲۰ کیلومتری شهر تبریز به دست مهندسان ایرانی باز طراحی و اجرا شده و بزرگترین طرح آبی مرزی شمالغرب کشور است.
سد «قیزقلعهسی» بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی شمال غرب کشور
این سد ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که از جمله آن می‌توان به مواردی، چون بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی شمال غرب کشور، تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور، پیاده سازی دیپلماسی آب و حسن همجواری، افزایش تعاملات میان ایران و جمهوری آذربایجان، تنظیم دو میلیارد مترمکعب آب در سال با تشکیل لکه آبی، توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه واشتغال‌زائی بالغ بر ۴۰ هزار نفر و توسعه فرهنگی بین دو کشور همسایه با حفاظت از پل‌های تاریخی ۱۱ و ۱۵ دهنه خداآفرین اشاره کرد.
سد «قیزقلعهسی» به‌عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های آبی کشورمان، تجربه‌ای کم نظیر در حوزه دیپلماسی آب بوده و در شمالی‌ترین مرز‌های ایران به‌طور مشترک با کشور جمهوری آذربایجان بر روی رودخانه مرزی ارس در ۱۹۶ کیلومتری پایین دست سد این رودخانه و ۲۲۰ کیلومتری شهر تبریز به دست مهندسان ایرانی باز طراحی و اجرا شده که امروز با حضور رؤسای جمهور ۲ کشور به بهره‌برداری می‌رسد.
طول تاج سد ۸۵۰ متر و ارتفاع آن ۳۷ متر است. ۲ واحد نیروگاهی ۴۰ مگاواتی با ظرفیت تولید ۲۷۰ گیگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالانه در ۲ طرف سد طراحی شده است؛ همچنین حجم مخزن سد قیز قلعه سی ۶۲ میلیون مترمکعب است و سالانه ۲ میلیارد مترمکعب آب را برای طرفین تنظیم می‌کند.
این سد با تنظیم ۲ میلیارد مترمعکب آب سالیانه، بزرگترین و مهمترین پروژه آبی مرزی شمالغرب کشور است که علاوه بر رونق اقتصادی و کشاورزی، توسعه گردشگری منطقه باعث تثبیت حقابه جمهوری اسلامی ایران و حقوق آبی کشور از منابع آب مرزی و تأمین آب شرب شهر‌ها و روستا‌ها از این منبع است. سد «قیزقلعهسی»، از نوع خاکی با هسته رسی است.
طول تاج سد ۸۵۰ متر و ارتفاع آن ۳۷ متر است همچنین دو واحد نیروگاهی ۴۰ مگاواتی با ظرفیت تولید ۲۷۰ گیگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالیانه در دو طرف سد طراحی شده و حجم مخزن سد «قیز قلعه‌سی» ۶۲ میلیون مترمکعب است. بتن‌ریزی بالغ بر ۵۰۰ هزار مترمکعب، ۶ میلیون مترمکعب خاکبرداری و سنگبرداری، بیش از ۲ میلیون مترمکعب خاک‌ریزی و ۴۲ کیلومتر حفاری تزریق، اجرای دایک و انحراف دو مرحله‌ای مسیر رودخانه به منظور قرارگیری سازه‌های بتنی در بدنه خاکی سد، ویژگی‌های منحصر به فردی به این طرح بخشیده که اجرای آن تماماً توسط مهندسان و متخصصان ایرانی و به‌صورت جهادی و شبانه‌روزی انجام گرفته است.
بهره‌برداری رسمی از سد «خداآفرین»
در همین راستا سد «خداآفرین» نیز همزمان با افتتاح سد قیزقلعهسی به بهره‌برداری رسمی رسید. سد خدا آفرین بخش اول طرح جامع خداآفرین است که در سال ۱۳۸۷ افتتاح شد، اما برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت آب ذخیره‌سازی شده در این سد، نیاز به اجرای سد قیز قلعه‌سی به عنوان بخش دوم این طرح جامع وجود داشت.
سد خداآفرین در بالادست و سد قیزقلعه سی در ۱۲ کیلومتری پایین دست سد خداآفرین قرار دارد و با وجود سد قیزقلعه سی، امکان بهره‌برداری کامل و آبگیری از سد خداآفرین فراهم می‌شود؛ به طوری که ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی از طریق کانال به منظور آبیاری تامین آب می‌شود، این در حالی است که پیش از افتتاح سد قیزقلعهسی امکان تامین آب برای این میزان زمین کشاورزی فراهم نبود؛ بنابراین گزارش امضای توافقنامه همکاری مشترک در خصوص ادامه ساخت و بهره برداری مشترک از سد‌ها و نیروگاه‌های خداآفرین و قیزقلعه سی بین روسای جمهور دو کشور در سال ۱۳۹۴ بود که در سال ۱۳۹۵ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و امروز به منظور افزایش ذخیره سازی سد خداآفرین و در شرایط اتمام عملیات اجرائی سد قیزقلعهسی و همچنین خداآفرین در آستانه افتتاح رسمی است.
با اطمینان می‌توان گفت که این طرح جامع که با توان و دانش مهندسان ایرانی و با اعتبار و سرمایه گذاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان طراحی و احداث شده است، برگی دیگر بر افتخارات صنعت آب و برق کشور افزوده است.
تثبیت حفظ حق آبه یک میلیارد متر مکعبی ایران از ارس
سد قیز قلعه‌سی حجم آب ذخیر شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت‌های آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲ میلیارد متر مکعب در سال تزریق می‌شود و زمینه توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی فراهم می‌کند. تامین آب شبکه خداآفرین، تامین برق به میزان ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال و تنظیم آب سالیانه به میزان دو میلیارد مترمکعب برای ایران و آذربایجان از جمله اهداف افتتاح سد قیزقلعهسی به شمار می‌رود.
از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد این پروژه می‌توان گفت که سد قیزقلعه سی بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی است. تثبیت حفظ حق آبه یک میلیارد متر مکعبی در سال با تشکیل لکه آبی در راستای حفظ منافع ملی ایران و پیچیدگی فنی و اجرائی تجهیزات هیدرومکانیکال را می‌توان از دیگر ویژگی‌های این پروژه عنوان کرد.
نکته اینکه با افتتاح این سد توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه و اشتغال‌آفرینی برای ۴۰ هزار نفر ایجاد شده است.
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۶؛
