سیاست افزایش تخت مراقبت ویژه کافی نیست/ کاهش هزینه‌ها با «بخش مراقبت ویژه بسته»

حسین اردهالی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: مراقبت‌های ویژه به عنوان یک رشته مستقل بالینی دانش جوانی است و در دو دهه اخیر همه کشورهای دنیا عزم خود را جزم کرده‌اند تا همانطور که در مراکز درمانی بخش مراقبت‌های ویژه داریم، رشته مراقبت‌های ویژه نیز هیئت بورد و کتاب مستقل داشته باشد.

وی با بیان اینکه در کشور ما، سال 1384 نخستین دوره فوق تخصصی مراقبت‌های ویژه برگزار شد که بنده نیز از دانش‌آموختگان همان دوره هستم، افزود: در این سال‌ها دانش این رشته نوپا در کشور همپای دنیا پیش رفته و پژوهشگران ایرانی با تولید علم و انتشار مقاله در این حوزه موفق بوده‌اند.

رئیس بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان شهدای تجریش ادامه داد: البته در حوزه زیرساخت‌هایی که لازم است تا این دانش به عرصه عمل برسد، چالش‌هایی وجود دارد و به حمایت بیشتری احتیاج داریم.

اردهالی با اشاره به نگرش مثبت وزارت بهداشت در توسعه کمی تخت‌های مراقبت ویژه، گفت: در کنار افزایش تعداد تخت برای ارتقاء کیفیت خدمات، نیازمند تقویت بستری‌های آموزشی و پژوهشی و پشتیبانی ساختارهای بیمه‌ای نیز هستیم.

وی یادآور شد: به طور کلی 10 درصد تخت‌های مراکز درمانی باید به بخش مراقبت‌های ویژه اختصاص یابد که البته این نسبت در بیمارستان‌های مختلف و یا اینکه بیمارستان در چه شهری قرار گرفته، می‌تواند متغیر باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: در تعریف تخت ویژه باید توجه داشته باشیم که موضوع فقط تخت نیست؛ بلکه باید فضای فیزیکی مناسب، تجهیزات، کارکنان دوره دیده مجرب و پشتیبانی ویژه از سوی آزمایشگاه و داروخانه نیز بسیار اهمیت دارند.

هر تخت ویژه یک پرستار؛ استانداردی که رعایت نمی‌شود

اردهالی ادامه داد: به عنوان نمونه نسبت ایده آل پرستار به تخت ویژه باید یک به یک باشد، یعنی باید برای هر بیمار یک پرستار در نظر گرفته شود؛ اما در شرایط فعلی در مراکز درمانی کشور هر پرستار مسئولیت دو یا سه بیمار را در بخش مراقبت ویژه بر عهده دارد.

وی گفت: ایده‌آل دیگری که در دنیای امروز پزشکی مطرح است، رسیدن به بخش‌های مراقبت ویژه بسته است، در این مدل درمان بیمار در «بخش مراقبت ویژه بسته» زیر نظر یک پزشک فوق تخصص مراقبت‌های ویژه دنبال می‌شود؛ این الگوی موفق در دنیا موجب شده تا ضمن کاهش هزینه‌ها شاهد مسئولیت پذیری و پاسخ دهی بیشتر پزشک نسبت به بیمار باشیم.

دبیر علمی نهمین کنگره مراقبت‌های ویژه ایران با بیان اینکه نظام‌نامه تریاژ، پذیرش و ترخیص بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه تدوین شده است؛ اما به خوبی اجرا نمی‌شود، افزود: اجرای این نظام نامه شرایط دستیابی به بخش مراقبت ویژه بسته را محقق می‌کند.

اردهالی یادآور شد: در مراکز درمانی دانشگاهی باید بخش‌های مراقبت‌های ویژه، درجه بندی شوند، موضوعی که هنوز در کشور انجام نشده و به تمامی مراکز به صورت یکسان نگاه می‌شود.

وی ادامه داد: سال‌های گذشته و پیش از کرونا کمیته‌های تخصصی برای تدوین شاخص‌ها و استاندارهای مراقبت ویژه در وزارت بهداشت برگزار می‌شد که متاسفانه چند سالی است که دیگر برگزار نمی‌شود و آخرین نسخه‌ای که از استانداردها منتشر شده، بدون حضور متخصصان مراقبت‌های ویژه تهیه شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: همین کتاب منتشر شده هم متاسفانه اجرا نمی‌شود، همچنین فرآیند ویزیت جامع نیز چند سال پیش طراحی شد؛ اما از دستور کار معاونت درمان وزارت بهداشت خارج شد، به طوری‌که اکنون برخی خدمات که در بخش مراقبت ویژه ارائه می‌شوند، تعرفه ندارند و پزشک برای انجام آن‌ها مبلغی دریافت نمی‌کند.

وی با اشاره به شرایط سخت کار و فشار روانی در بخش مراقبت ویژه که متوجه پزشکان است، اظهار کرد: متاسفانه مهاجرت شغلی در پزشکان فوق تخصص مراقبت‌های ویژه نیز مانند سایر گروه‌های پزشکی دیده می‌شود که باید راه چاره‌ای برای آن اندیشید.

اردهالی یادآور شد: موضوع عفونت در بخش‌های مراقبت ویژه یک چالش جهانی است و برای کاهش آن باید زیرساخت‌ها از جمله فضای فیزیکی بخش از لحاظ نور، فاصله بین بیماران و تهویه هوا در شرایط استاندارد قرار داشته باشد. مصرف هدفمند آنتی بیوتیک و رعایت استانداردهای پیشگیری و کنترل عفونت مانند شستن دست‌ها و استحمام بیماران نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

رئیس بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان شهدای تجریش گفت: عمده تجهیزات بخش مراقبت‌های ویژه وارداتی هستند؛ البته در سال‌های اخیر برخی شرکت‌های دانش بنیان با ساخت تخت، تشک مواج، دستگاه اکسیژن ساز، مانتیوتر علائم حیاتی و پمپ سرنگ در این حوزه ورود کرده‌اند؛ اما کافی نیست؛ امیدورم با همکاری دانشگاه‌ها و صنعت در سال‌های آینده با شرط حفظ کیفیت بسیاری از اقلام را بتوانیم در کشور تولید کنیم.